Beste vrienden,
Wij leven in een rustige en vredige gemeente. Wij praten onze politieke meningsverschillen uit op een beschaafde en veelal respectvolle manier. Wij bezoeken de nieuwjaarsrecepties van andere politieke partijen en drinken samen een glas op de kermis.
Ik heb een voorstel. Laat ons dat zo houden.
En laat ons ook beseffen dat het er niet overal zo aan toegaat.
Niet in ons land en al zeker niet in de wereld.
Dat er mensen zijn die het uiten van een politieke of levensbeschouwelijke mening, of soms gewoon het uitoefenen van hun beroep duur moeten betalen. Met gevangenisstraf zoals in Rusland, met stokslagen zoals in Saudi-Arabië, met de dood, zoals in Parijs. Je moet er niet eens goed voor kunnen tekenen.
Op het einde van de eerste wereldoorlog werd het Ijzermonument opgericht. Een van de basisgedachten was toen datgene wat de mensen een eeuw geleden ‘Godsvrede’ noemden. Later, in een wereld die meer seculier werd, hadden we het over ‘pluralisme’ – want dat is de moderne vertaling van het concept Godsvrede.
Pluralisme is iets anders dan neutraliteit. Pluralisme betekent het actief erkennen van het recht op een eigen mening, een eigen opvatting, een eigen geloof of net juist het afzweren van elk geloof.
Pluralisme betekent dat we erkennen dat het oneens zijn mag, en dat we aan een samenleving en een wereld moeten bouwen die dialoog en wederzijds respect centraal stelt.
Na de terroristische aanslagen van Parijs en de verijdelde aanslagen van Verviers liggen de wegen terug open. Onze samenleving kan de richting uitgaan van het eigen grote gelijk en het demoniseren van de ‘ander’. Het wij/zij-denken. Met de nadruk op ‘zij’, de ander. Of we kunnen terug het pluralisme als essentiële waarde naar voren schuiven.
Een zeer positief geluid hoorde ik deze week uit een hoek waar ik zelf weinig of geen affiniteit mee heb: het katholiek onderwijs. Lieven Boeve, hoofd van dat katholiek onderwijs, pleitte publiek voor het integreren van nieuwe keerkrachten in het lerarenkorps, leerkrachten die een moslimachtergrond hebben. Hiermee stelt hij een der basisprincipes van het katholiek onderwijs in vraag. En toch doet hij het. Hij wil dat jonge migranten positieve rolmodellen zouden hebben, en dat die nieuwe leerkrachten, die islamitisch zijn opgevoed, die rol kunnen spelen, die de klassieke blanke en roomse leerkracht niet kan invullen. Lieven Boeve heeft, met deze boodschap, meer gedaan tegen de radicalisering van jonge moslims dan alle 12 maatregelen van de regering samen. Hij mag het godsvrede noemen. Ik noem het graag pluralisme.
Pluralisme is niet noodzakelijk de gemakkelijkste weg. Het biedt ook geen antwoorden. Mag ik de Profeet afbeelden? Als ik moslim ben, wellicht niet. Maar ik ben geen moslim, moet ik mij dan houden aan de geboden en verboden van het geloof van een ander? Ik stel de vraag. Ik geef geen antwoord. Maar ik heb het recht de vraag te stellen.
Omgekeerd, mag ik verlangen dat een Moslima haar hoofddoek afneemt om les te mogen geven? Neem ik haar dan een hoofddoek af, of ontken ik haar identiteit? En wat denkt haar 14-jarige zoon daarvan? Dat hij hier niet echt welkom is? En ginder ook niet? Tenzij … op internet … Ook hier heb ik geen antwoord op. Maar af en toe moeten we ons die vragen stellen, en niet denken dat onze eerste overtuiging noodzakelijk de beste is.
Pluralisme is de erkenning dat er veel uiteenlopende mensen zijn, met veel uiteenlopende opvattingen, overtuigingen en vormen van geloof. Pluralisme is ruimte nemen en ruimte geven.
Daarom wil ik vandaag het glas heffen op het jaar 2015. Misschien wordt dit het jaar waarin een aantal oude vormen en gedachten worden opgeborgen, en waarin we definitief kiezen voor een multiculturele en pluralistische samenleving. Voor godsvrede en dialoog. Voor samen-leven. Dat is pas de terroristen een neus zetten.
Wij kunnen in De Pinte alvast het voorbeeld geven.
Op 2015. Op uw gezondheid.